ΠΩΣ ΝΑ  ΚΑΝΕΤΕ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΦΙΛΟ ΣΑΣ

Στη σύγχρονη εποχή συμβαίνει το εξής παράδοξο, ενώ έχουμε όλο και περισσότερο «ελεύθερο» χρόνο, η αίσθηση ότι ο διαθέσιμος χρόνος δεν μας είναι αρκετός γίνεται όλο και πιο έντονη. Αυτό συμβαίνει είτε επειδή θέλουμε να «χωρέσουμε» όλο και περισσότερες δουλειές σε ένα εικοσιτετράωρο, με αποτέλεσμα να στρεσάρουμε τον εαυτό μας.

Όπως πολύ εύστοχα επισήμανε ο Ζαν Λουί ΣΕΡΒΑΝ-ΣΡΑΙΜΠΕΡ «η κακή χρήση του χρόνου δεν παχαίνει και γι’αυτό δεν είναι τόσο εμφανής. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που το πρόβλημα δεν έχει ακόμη αναχθεί σε εθνική προτεραιότητα. Κι όμως, η κακή χρήση του χρόνου προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην υγεία, όπως είναι το έλκος και οι καρδιακές παθήσεις.»

Οι περισσότεροι άνθρωποι «νοσούν στον χρόνο τους» και αγνοούν ότι και αυτή η πάθηση θεραπεύεται. Η σχέση μας με τον χρόνο μπορεί να βελτιωθεί αρκετά. Αρκεί μια προσεκτική και οξυδερκής διερεύνηση των καθημερινών συμπεριφορών και των πραγματικών προτεραιοτήτων μας. Δεν μπορούμε να πάρουμε στα χέρια μας τον χρόνο αν δεν γνωρίζουμε τι θέλουμε να τον κάνουμε. Είναι σημαντικό να έχουμε επίγνωση των πραγματικών στόχων στη ζωή μας, ώστε να κατανοούμε ανάλογα τον χρόνο μας.

Το πρώτο βήμα για να προχωρήσουμε είναι να εντοπίσουμε και στη συνέχεια να υπερβούμε τέσσερα εμπόδια:

·        Δεν γνωρίζουμε αρκετά καλά τον εαυτό μας

·        Δεν γνωρίζουμε αρκετά καλά τον χρόνο

·        Αφήνουμε τον χρόνο μας να παραφορτώνεται από τον εαυτό μας ή τους άλλλους

·        Δεν σκεφτόμαστε αρκετά τον τρόπο χρήσης του χρόνο

Ιδού μια σύντομη, εύκολη και πρακτική άσκηση: εξετάζουμε τα ωράρια μας, τον τρόπο που λειτουργούμε συνήθως, ώστε να διαχωρίσουμε τις δραστηριότητες που έχουμε επιλέξει εκούσια από εκείνες που απλώς ικανοποιούν τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του περίγυρου. Είναι πολύ εποικοδομητικό να ξαναδούμε με ποιόν τρόπο χρησιμοποιούμε τον χρόνο μας, απαντώντας σε κάθε σταδιο, σε μια ερώτηση παγίδα: «εγώ το ήθελα αυτό?»

LICI JONISA DHIONISIA

Μαθαίνοντας για την κατάθλιψη

Η κατάθλιψη είναι ψυχική ασθένεια που επηρεάζει το σώμα, το συναίσθημα και τη σκέψη. Οι έρευνες δείχνουν ότι το 10% του πληθυσμού παρουσιάζει στη διάρκεια της ζωής του τουλάχιστον ένα καταθλιπτικό επεισόδιο.  Η κατάθλιψη είναι αποτέλεσμα μιας ποικιλίας παραγόντων που δρουν πάνω στην ιδιοσυγκρασία του ατόμου και προκαλούν σοβαρή ψυχική διαταραχή καθώς διαταράσσουν σημαντικά  τη φυσιολογική λειτουργικότητα του ατόμου, προκαλώντας του ψυχικό πόνο και αρνητικά συναισθήματα. Τέτοιοι παράγοντες είναι:

·        Γενετικοί παράγοντες. Διάφορα γονίδια μεταβιβάζουν χαρακτηριστικά που αυξάνουν την ευαλωτότητα στη νόσο, η οποία θα εκδηλωθεί εάν επιδράσουν και άλλοι παράγοντες.

·        Βιολογικοί παράγοντες. Συγκεκριμένες σωματικές ασθένειες, φάρμακα ή ουσίες αποτελούν την αιτία για πάνω από 10%-15% των καταθλίψεων. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι δρουν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και επηρεάζουν τη λειτουργία εκείνων των περιοχών του εγκεφάλου οι οποίες ρυθμίζουν το συναίσθημα.

·        Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες. Σημαντικά γεγονότα που συμβαίνουν νωρίς στη ζωή του ατόμου, όπως οι πρώιμες απώλειες, η έλλειψη στοργής, η έκθεση σε σωματική ή φυσική βία, στρεσογόνα γεγονότα της ζωής όπως ένα διαζύγιο ή η οικονομική δυσχέρεια.

Τέλος, ο τρόπος με τον οποίο το άτομο σκέφτεται και αντιλαμβάνεται τη ζωή του και την πραγματικότητα μπορεί να ευνοήσει την  εμφάνιση κατάθλιψης.

Η κατάθλιψη δεν εμφανίζεται σε όλους τους ασθενείς με τα ίδια συμπτώματα. Όπως και να έχει, το άτομο υποφέρει πολύ και αυτό περνά και στην καθημερινότητα του. Σε γενικές γραμμές, τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη έχουν επαναλαμβανόμενες δυσάρεστες σκέψεις, οι οποίες συχνά δεν απορρέουν από πραγματικά γεγονότα και κάνουν το άτομο να αισθάνεται έντονη αδικαιολόγητη θλίψη. Συγκινούνται εύκολα, ακόμα και με ασήμαντα ερεθίσματα, άλλες φορές όμως η λύπη που τους καταπλακώνει δεν μπορεί να εκφραστεί. Δραστηριότητες  που στο παρελθόν τους ικανοποιούσαν τώρα τους αφήνουν αδιάφορους. Παραμελούν την εμφάνιση τους, νιώθουν κουρασμένοι και δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν. Αντιμετωπίζουν διαταραχές στον ύπνο τους ενώ η επιθυμία για σεξουαλική επαφή είναι μειωμένη έως ανύπαρκτη. Πιστεύουν ότι ο κόσμος γύρω τους είναι ανυπόφορος και αποπνικτικός και απομακρύνονται από γνωστούς και φίλους. Αισθάνονται ανήμποροι, υποτιμούν τον εαυτό τους, τους οποίους επικρίνουν συνεχώς. Συχνά έτσι οδηγούνται σε αυτοκαταστροφικές σκέψεις.  

Τα 2/3 των ασθενών καταλαμβάνονται από ιδέες αυτοκτονίας  και το 10% -15% προβαίνει σε κάποια απόπειρα.

Lici Jonisa Dhionisia

jolitsi@yahoo.gr

Το άρθρο αυτό βασίστηκε πάνω σε ποικιλία ενημερωτικού υλικού του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης( www.mohaw.gr) και του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής υγείας (www.epipsi.gr)

«Τριτοκοσμικές εικόνες στην καρδιά της Θεσσαλονίκης»

            Μπορεί η Άνοιξη να έδιωξε τις βρόχινες πλημμύρες του χειμώνα αλλά μια άλλη πλημμύρα ήρθε να κατακλύσει τους δρόμους και τα πεζοδρόμια της Θεσσαλονίκης. Τέλη Μαρτίου κι αυτό που αντίκρισαν οι κάτοικοι της συμπρωτεύουσας είναι στοιβαγμένα σκουπίδια ημερών, που αφήνουν ένα “πικάντικο” άρωμα στο πέρασμα τους.

            Μια χώρα που φημίζεται για τον «Ξένιο Δία» και στηρίζει την οικονομία της στον τουρισμό δεν είναι δυνατόν να επιτρέπει τέτοιες εικόνες, που παραπέμπουν στους μαχαλάδες τριτοκοσμικών χωρών, να αγκιστρώνονται στη  μνήμη του εκάστοτε “περιπατητή” της πόλης μας  και να δυσφημίζεται. Ας μην επιτρέψουμε στους επισκέπτες μας να μας θυμούνται ανακαλώντας στη μνήμη τους εικόνες ντροπής και μπόχας. Ας μας θυμούνται για τα τρίγωνα μας και τα τσουρέκια μας, για την Αψίδα του Γαλέριου και τη Ροτόντα μας, για τις Πλατείες μας και τις εκκλησίες μας, και για τον Πύργο τον Λευκό μας κι όχι για τον σωρό από σκουπίδια που σχηματίζεται σε κάθε γωνιά της πόλης μας.

Μπορεί να αρεσκόμαστε στις εκπτώσεις -50% που βλέπουμε στις βιτρίνες των καταστημάτων εν όψει της εορτής του Πάσχα που πλησιάζει, σίγουρα όμως δεν μας αρέσουν οι κατ-επανάληψιν εκπτώσεις στην ποιότητα της ζωής μας στην πόλη.

LICI JONISA-DHIONISIA

«Εί πάντες σκανδαλισθήσονται εν σοι, εγώ δέ ουδέποτε σκανδαλισθήσομαι…

Πρωί δευτέρας στο αστικό για το πανεπιστήμιο. Με την τσίμπλα στο μάτι κι ένα χαρτοπότηρο -δηλητήριο με λίγο γάλα  παρακαλώ-για να ανοίξει το ματάκι μας –ναι αυτό με τις τρεις στρώσεις μάσκαρα-μπας και γράψουμε τίποτα σε αυτήν την εξεταστική. Κι εκεί που αγκομαχείς στο «βαγόνι του τρόμου» ανάμεσα στη ζέστη, στα ¨βιβλία¨ που κοντεύουν να πέσουν από τα χέρια σου και τις γιαγιάδες να σε σπρώχνουν, να σε τραβούν, να πέφτουν πάνω σου σε στυλ «με συγχωρείται, ήταν τυχαίο»  μια θέση αδειάζει. Βλέπεις πυροτεχνήματα  στον ουρανό, κομφετί και γιρλάντες. Τα φώτα αναβοσβήνουν, μια φωνή σε φωνάζει στη σκηνή. Ήρθε η ώρα να δώσεις παράσταση, η «θέση» είναι δική σου. Θέλεις να πανηγυρίσεις μα κάτι σε συγκρατεί. Ίσως το ότι είσαι 20 χρονών θρεφτάρι, πηγαίνεις πανεπιστήμιο κι έχεις μια κάποια μόρφωση -ναι αυτήν που έδωσαν σε όλους μας στο σχολείο! Και τότε μια φωνή ακούγεται, «Ε κοπελιά έχεις 50 λεπτά?».

Η προσοχή σου αποσπάται και στρέφεις το βλέμμα σου στη φωνή. Ψάχνεις να την βρεις μα δεν φαίνεται. Και τότε νιώθεις ένα τράβηγμα στη φούστα σου-ουφ!έβαλα την μακριά σήμερα. Χαμηλώνεις το κεφάλι κι αντικρίζεις ένα πλασματάκι τοσοδούλικο, λες και ξεφύτρωσε από κάποιο παραμύθι. Το κοιτάς σαστισμένα, σου χαμογελάει και με ακούνητα χείλη σε ξαναρωτάει «Θα μου δώσεις κάτι?». Το στόμα σου βγάζει βρυχηθμούς, προσπαθείς να πεις κάτι, να αρθρώσεις μια πρόταση, μια λέξη, κάτι. Σαν χαλασμένο σαξόφωνο ψελλίζεις ένα «δεν έχω τίποτα» και κατεβαίνεις από το αστικό-πάει κι η θέση- κάπου όπου καμιά σχέση δεν έχει με τον προορισμό σου.

Όσην ώρα περιμένεις το επόμενο-20 λεπτά παρακαλώ-συλλογίζεσαι κι αναρωτιέσαι για ποιον ριμαδο-λόγο  αντέδρασες έτσι. Δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που κάποιος, παιδάκι ή ενήλικας, ζήτησε την ελεημοσύνη σου. Κι όμως ήταν η πρώτη φορά που εσύ φάνηκε να σοκαρίστηκες τόσο. Τόσο μεγάλα και δυνατά ήταν τα συναισθήματα που σου προκάλεσε η σκηνή εκείνη που ακόμα και κατά τη διάρκεια της «ιεράς» εξέτασης, αντί να συγκεντρωθείς στο γραπτό εσύ φέρνεις ξανα και ξανά στο μυαλό σου το βλεμματάκι του παιδιού και τη χροιά της φωνής του, ούτε παιδική ούτε ενήλικη, φωνή στραγγαλισμένη.

Να ξύπνησε άραγε ο εύσπλαχνος εαυτός σου, ο ευαίσθητος, εκείνος που δεν αντέχει την βία και την αδικία? Μπα, εσύ έχεις ακόμα την ίδια διάθεση για ταινίες τρόμου και καθόλου δεν σε νοιάζει που στο υπερ-market αγαθών όταν κανείς δεν σε έβλεπε προσπέρασες δυο γιαγιάδες που μιλούσαν και τους πήρες τη σειρά. Τότε τι? Μήπως άρχισαν να κάνουν την εμφάνιση τους οι ενοχές? Μήπως εκεί που δεν το περίμενες ο πετεινός λάλησε κι εσύ όχι δύο, όχι τρείς μα χίλιες τόσες φορές την απαρνήθηκες την συνείδηση σου? Μήπως τελικά  εκεί, στο επικίνδυνο μεταίχμιο ανάμεσα στη πλάνη και τη πραγματικότητα, είδες κι έδωσες σε εκείνο το πλασματάκι κάτι από τον εαυτό σου?

…είπε η συνείδησης»

Jonisa Dhionisia Lici

---

[1] Αχ εκείνα τα ύπουλα χαρτάκια που ξεφυτρώσαν απ’το πουθενά ανάμεσα στις ανέγγιχτες σελίδες των βιβλίων μας.   

« Έμποροι Ηθικής »

            Από την πρώτη στιγμή της ύπαρξης μας μιμούμαστε τις κινήσεις των άλλων και αναπαράγουμε τις σκέψεις τους ωσότου να αποκτήσουμε δική μας αντίληψη(?), η οποία έρχεται μετά από πολλά χρόνια αλληλεπιδράσεων. Κατά το διάστημα των αλληλεπιδράσεων αυτών η αγελαία επιθυμία του ανθρώπου να ανήκει κάπου συχνά τον οδηγεί στην υιοθέτηση τεχνικών προκειμένου να ελέγξει τις εντυπώσεις που διαμορφώνουν οι άλλοι για τον ίδιο και για τις πράξεις του.

 Ως άτομα υιοθετούμε χαρακτήρες και μετατρεπόμαστε σε πρόσωπα, σε εκείνα που θα θέλαμε να ήμαστε. Δεν μπορεί να είναι μια απλή ιστορική συγκυρία το γεγονός ότι παλαιότερα η λέξη πρόσωπο σήμαινε και προσωπείο. Προκειμένου να γίνουμε λοιπόν τα πρόσωπα που θέλουμε φοράμε το προσωπείο που ταιριάζει στην εκάστοτε περί/παρά-σταση και ερμηνεύουμε έναν εαυτό και μια ζωή στης οποίας αποτελούμε μέρος. Έτσι αναπαράγονται και μεταλαμπαδεύονται από γενιά σε γενιά  αξίες και ήθη τα οποία μπορεί και να μην ταιριάζουν με τις επιλογές που θα θέλαμε να κάνουμε, αλλά τις οποίες παρόλα αυτά τα υποδυθούμε πως πρεσβεύουμε, συνεχίζοντας αυτό το αέναο παιχνίδι των ερμηνειών. Έτσι κινδυνεύουμε να πιστέψουμε ότι η πραγματικότητα που πλασάρουμε στους άλλους ως αληθινή είναι όντως πραγματική.

Ο ίδιος ο Gouldner έχει πει ότι τα άτομα παράγουν μάλλον παραστάσεις παρά πράγματα. Ζώντας όμως  ο άνθρωπος μια ζωή μέσα στις φαντασιώσεις και τις ονειροπολήσεις ταυτίζεται με κάτι το οποίο καμιά σχέση με την πραγματικότητα δεν έχει. Ποια είναι όμως η πραγματικότητα?

Jonisa Dhionisia Litsi